Đâu đó, cách đây khoảng 200 năm, khi nhân loại chúng ta vẫn chưa có đồng hồ điện tử, đồng hồ pin hay hệ thống GPS toàn năng, con người đã sử dụng đồng hồ để xác định vị trí trên thế giới. Vấn đề nảy sinh là các cỗ máy thời gian ấy lại không có được sự chính xác như mong muốn, do các chi tiết cấu thành nên bộ máy không đủ độ tinh xảo và chuẩn xác như của thế kỷ 21.

Một điểm quan trọng hơn nữa là chỉ khi hoạt động với vị trí cố định, đồng hồ mới có được độ chính xác cao. Vấn đề sẽ không được giải quyết nếu một ngày vào năm 1799, nghệ nhân chế tác đồng hồ John Arnold không đề xuất ý tưởng rằng vấn đề nằm ở trọng lực của trái đất lên bộ máy đồng hồ. Sau đó, năm 1801, Abraham Louis Breguet nghĩ ra giải pháp cho vấn đề này: một cơ chế giúp giảm bớt ảnh hưởng của trọng lực trái đất lên bộ máy đồng hồ.

Cơ chế này được Breguet đăng ký bản quyền, và gọi là tourbillon (TOUR-bee-yon). Thế nên, cho tới nay những thương hiệu đồng hồ nào đưa tourbillon vào thiết kế đều phải trả một khoản tiền bản quyền sáng chế cho Breguet.

Bản thiết kế cho cơ chế tourbillon đầu tiên của Breguet

Cơ chế tourbillon hoạt động dựa trên nguyên lý sau, đồng hồ đo đếm sự dịch chuyển của trái đất dựa trên tần số của con lắc dao động. Tuy nhiên, vào thời điểm thế kỷ 18, 19, vẫn chưa có công nghệ cắt CNC hay cắt laser, nên không thể đảm bảo con lắc dao động có bề mặt dày, phẳng và đồng đều tại mỗi điểm. Do đó, lực tác động lên con lắc dao động sẽ khác nhau, và sẽ càng khác hơn nữa khi người dùng di chuyển chiếc đồng hồ.

Cách giải quyết vấn đề của Breguet là tạo ra một lồng xoay (hay tourbillon) và điều hướng trọng lực của trái đất vào lồng xoay này thay vì lên con lắc dao động. Việc thực hiện hết một vòng quay trong một phút giúp cho vị trí đồng hồ thay đổi đều đặn thay vì ngẫu hứng. Chính điều này giúp loại bỏ bớt ảnh hưởng của trọng lực trái đất lên bộ máy của đồng hồ, và giúp đồng hồ chính xác hơn.

Đồng hồ tourbillon kép của Breguet

Con cưng của ngành chế tác đồng hồ

Mặc cho các tuyên bố rằng đồng hồ tourbillon có độ chính xác hoàn hảo, trên các diễn đàn yêu đồng hồ vẫn có nhiều người đặt câu hỏi rằng đồng hồ tourbillon có độ chính xác là +/- bao nhiêu giây/ngày, nhưng câu hỏi này vẫn chưa được trả lời. Và nếu có ai đó định bỏ tiền để mua lấy sự chính xác, vậy thì việc bỏ ra 15,000 USD cho một chiếc TAG Heuer Tourbillon hay 34,000 USD – những mức giá trong mơ cho một chiếc đồng hồ tourbillon Swiss Made – đều là điều không khôn ngoan. Chưa nói tới những chiếc đồng hồ khác, có giá tối thiểu từ 60,000 USD, thậm chí là cao hơn rất nhiều với trường hợp của các thương hiệu như Vacheron Constantin.

Tuy nhiên, tourbillon vẫn giống như niêm dấu của đẳng cấp. Hay nói cách khác, nếu mỗi chiếc đồng hồ là “một giá đỡ kim cương”, vậy tourbillon chính là viên “kim cương sáng nhất” trên giá đỡ đó. Nói như vậy hoàn toàn không mang tính phóng đại do những thách thức đầy phức tạp mà nó mang tới cho người nghệ nhân chế tác. Kể từ thời điểm tourbillon được “đăng ký khai sinh” vào năm 1801 tới năm 1960, chỉ có tổng cộng 640 chiếc đồng hồ tourbillon được làm ra. Trong đó, không có một chiếc đồng hồ đeo tay tourbillon nào.

Để có thể đi từ đồng hồ để bàn tới đồng hồ đeo tay, cơ chế này mất tới gần 200 năm. Mặc dù rất nhiều người thường vẫn nói tới đồng hồ (đeo tay) tourbillon, nhưng rất ít người biết rằng trước năm 1980, không có chiếc đồng hồ đeo tay tourbillon nào được thực hiện bởi thiếu hụt về công nghệ và máy móc.

Cận cảnh cơ chế tourbillon của đồng hồ Vacheron Constantin Ref. 57260, một trong những chiếc đồng hồ phức tạp nhất thế giới

Thước đo đẳng cấp của kỹ nghệ chế tác

Giá trị của một chiếc đồng hồ tourbillon nằm ở kỹ thuật chế tác thủ công mà không phải ai cũng có thể thực hiện được. Cơ chế này chỉ nặng khoảng 0.7 gram nhưng lại có từ 70 đến 90 chi tiết. Làm một phép tính đơn giản cũng có thể thấy, mỗi chi tiết của cơ chế này có trọng lượng vô cùng khiêm tốn. Việc lắp ráp không thể thực hiện theo phương pháp máy móc công nghiệp mà phải làm hoàn toàn thủ công với độ tỉ mẩn, tập trung cao. Người thợ phải thực hiện lắp ráp với một kính lúp phóng đại. Mỗi động tác cũng phải vô cùng cẩn thận để đảm bảo không làm tổn hại tới các chi tiết, gây ảnh hưởng tới sản phẩm hoàn thiện cuối cùng. Hiện nay, đã có khá nhiều thương hiệu đồng hồ trên thế giới có thể thực hiện cơ chế tourbillon. Cá biệt có những hãng đồng hồ Trung Quốc chào mời những chiếc đồng hồ tourbillon có giá chưa tới 1,000 USD.

Vậy điểm khác biệt của đồng hồ tourbillon Swiss Made và đồng hồ tourbillon giá rẻ là gì? Đầu tiên là độ hoàn thiện. Mỗi chiếc đồng hồ Swiss Made đều là một kiệt tác về độ tinh xảo, độ hoàn thiện cao, đặc biệt là các tạo phẩm đến từ những thương hiệu như Piaget hay Vacheron Constantin. Trong thời gian gần đây, những cái tên mới cũng gia nhập thị trường đồng hồ cao cấp là Hermès với kiểu dáng độc đáo, mang tinh thần hiện đại.

Một điểm khác biệt quan trọng nữa giữa những chiếc đồng hồ tourbillon cao cấp của Piaget, Vacheron Constantin và Hermès là độ bền. Như đã nói ở trên, nhờ công nghệ hiện đại, việc lắp ráp một chiếc đồng hồ tourbillon đang trở nên dễ dàng hơn nhiều. Nhưng để lắp ráp một chiếc đồng hồ tourbillon với độ bền như của Piaget, Vacheron Constantin hay Hermès thì quả là một thách thức không hề nhỏ. Điều này đòi hỏi phải được thực hiện bởi các nghệ nhân chế tác đích thực.

Hermès Arceau Lift Millefiori

Arceau Lift Millefiori của Hermès là chiếc đồng hồ có số lượng siêu giới hạn khi chỉ có 03 bản duy nhất trên thế giới. Đây là chiếc đồng hồ chạy máy H1923 do Hermès tự sản xuất. Máy in-house là một trong thước đo đẳng cấp của bất kỳ nhà chế tác đồng hồ nào, do bộ máy đòi hỏi sự nghiên cứu và phát triển hoàn toàn độc lập.

Đồng hồ Arceau Lift Millefiori lên cót tay với mức dự trữ năng lượng lên đến 90 giờ, gồm 18 chân kính cùng khả năng chống nước 30m. Bộ máy có tần số dao động 21,600 dao động/giờ với trái tim là lồng tourbillon. Cơ chế này được đánh bóng sáng như gương, trang trí họa tiết Lift, với cầu nối đánh bóng vát cạnh thủ công, vít đánh bóng màu đen. Tất cả được đặt ở vị trí cọc chỉ giờ số 06, nổi bật trên nền mặt số pha lê, được chế tác thủ công bằng kỹ thuật thổi thủy tinh Millefiori của nhà chế tác thủy tinh lâu đời nhất nước Pháp: Critallerie Saint-Louis, để đêm đến cho đồng hồ họa tiết cá sấu (Croco). Mặt kính sapphire chống lóa trên cỗ máy thời gian càng làm nổi bật các chi tiết hoàn mỹ.

Piaget Emperador Coussin Tourbillon Automatic Ultra-Thin

Một kiệt tác của những kiệt tác khi đồng hồ có thiết kế siêu mỏng (chỉ 10,4mm) nhưng vẫn có cơ chế tourbillon phức tạp, cầu kỳ. Có thể nói mẫu đồng hồ này là đại diện mạnh mẽ cho di sản độc đáo của Piaget: luôn dẫn đầu thị trường đồng hồ siêu mỏng. Thách thức của nhà Piaget lúc này không chỉ dừng lại ở việc mang đến cho giới mộ điệu chiếc đồng hồ siêu mỏng – như truyền thống, mà tạo nên chiếc đồng hồ phức tạp nhưng vẫn phải siêu mỏng – điều mà chỉ có Piaget, thương hiệu với hơn nửa thế kỷ theo đuổi những thiết kế siêu mỏng mới có thể thực hiện được.

Kế thừa những phẩm chất độc đáo và cao cấp của Piaget Calibre 600P – động cơ tourbillon, lên cót tay mỏng nhất thế giới và Piaget Calibre 1208P – bộ máy tự lên cót mỏng nhất thế giới, được trang bị một micro-rotor, Piaget mang đến bộ máy tourbillon Calibre 1270P siêu mỏng, tự lên dây cót đầu tiên trên thế giới với độ dày chỉ khoảng 5,55mm. Được biết, bộ máy này cần tới 3 năm để nghiên cứu và phát triển.

Máy 1270P của đồng hồ gồm 269 chi tiết. Trong đó, chi tiết mỏng nhất chỉ dày khoảng 0,12mm. Lồng tourbillon có trọng lượng chỉ khoảng 0.2 gram, dày khoảng 2.8 mm. Thay vì có thiết kế lồng ở cọc chỉ giờ số 06, lồng tourbillon được đặt ở vị trí cọc chỉ 10 giờ. Đồng hồ có tần số dao động 21,000/giờ, mức dự trữ năng lượng lên tới 40 giờ.

Vacheron Constantin Traditionnelle tourbillon

Đồng hồ Traditionelle tourbillon là một cột mốc đáng ghi nhớ trong lịch sử của Vacheron Constantin, bởi nó mang trong mình bộ máy tự lên cót đầu tiên được thương hiệu phát triển trong lớp vỏ vàng hồng 18K 5N có đường kính 41mm. Với Traditionelle tourbillon, sẽ là thừa thãi khi kể đến nét thanh lịch của lồng tourbillon mang con dấu Maltese – “mật danh” của thương hiệu, Calibre 2160 đặc trưng cùng các đường nét thanh mảnh phi thường.

Cỗ máy thời gian tuyệt đẹp này sở hữu bộ máy siêu mỏng được hợp thành bởi 188 bộ phận, có mức dự trữ năng lượng 80 giờ, và chỉ mỏng 5.65mm. Tần số dao động ở mức 2.5Hz, cùng con lắc dao động ngoại biên bằng vàng 22K, mang đến cơ hội chiêm ngưỡng nhịp đập đều đặn của cơ chế hoạt động và độ hoàn thiện phi thường của cỗ máy. Cầu tourbillon được mài vát hoàn toàn bằng tay trong 12 giờ đồng hồ.

BÀI: TRÍ TUỆ