Omega Speedmaster Professional từ lâu đã trở thành biểu tượng của sứ mệnh chinh phục không gian. Chúng ta không thể quên cảnh Buzz Aldrin đeo chiếc Omega Speedmaster của mình khi đang đặt chân lên Mặt Trăng trong sứ mệnh Apollo 11, hay Wally Schirra mang theo mẫu đồng hồ này đến những vì sao trên chuyến Mercury-Atlas 8, cũng như Jack Swigert đã dùng Omega Speedmaster để định thời khoá 14 giây quyết định, đảm bảo quá trình Apollo 13 trở lại Trái Đất an toàn.

Tuy nhiên, những chiếc Speedmaster “phi thường” ấy đều thuộc về chính phủ Hoa Kỳ và chưa bao giờ được phép xuất hiện trong các bộ sưu tập tư nhân. Nhưng lại có một nhóm Speedmaster “đặc biệt” khác được phóng vào không gian và nhanh chóng mở ra cơ hội sở hữu cho những người đam mê đồng hồ và hàng không vũ trụ.

Đây chính là câu chuyện của Omega Speedmaster MIR – một loạt những chiếc đồng hồ quý hiếm đã bay quanh Trái Đất, chịu đựng được những thử thách khắc nghiệt nhất ngoài vũ trụ, và nay có thể được sở hữu tự do bởi cá nhân, mà không phải lo lắng về việc phải tham gia bất kỳ “phi vụ” nào nữa từ phía các cơ quan đặc nhiệm.

MIR, có nghĩa là “hòa bình” hoặc “thế giới” trong tiếng Nga, là trạm không gian module đầu tiên do Liên Xô xây dựng và lắp ráp trực tiếp trên quỹ đạo vào năm 1986. Trạm không gian này quay quanh Trái Đất sau mỗi 91,9 phút trong quỹ đạo thấp cho đến năm 2001, đảm nhận vai trò như một phòng thí nghiệm nghiên cứu trọng lực vi mô, mở ra những khám phá tiên phong về tác động lâu dài của chuyến bay không gian. Vào thời điểm đó, MIR là vệ tinh nhân tạo lớn nhất với chiều dài hơn 19m và có thể chứa tới sáu thành viên phi hành đoàn.

Sau sự sụp đổ của Liên Xô, các phi hành gia đến từ mọi quốc gia, kể cả của NASA đã được mời chung tay hợp tác trên trạm MIR – một bước đột phá đánh dấu sự hợp tác lớn giữa Hoa Kỳ và Nga trong lĩnh vực không gian kể từ thời kỳ dự án Apollo-Soyuz.

Vào cuối năm 1990, Omega đã cung cấp 10 chiếc Speedmaster Professional (ref. 145.0022) cho chuyến thí nghiệm trên MIR kéo dài 90 ngày, từ tháng 12 năm 1990 đến tháng 3 năm 1991, nhằm nghiên cứu tác động của trọng lực vi mô đối với bộ máy cơ đồng hồ. Khi trở lại Trái Đất, các chiếc đồng hồ được phát hiện còn hoạt động hoàn hảo. Omega đã khắc trên mặt lưng dòng chữ “90 Days Flight Qualified SpaceLab Mir Dec 90 – Mar 91” – một lời nhắc đến mô-đun SpaceLab tái sử dụng được phát triển bởi Cơ quan Vũ trụ châu Âu rồi tặng chúng cho các VIP.

Hai năm sau, tức tháng 7 năm 1993, Omega tiếp tục thí nghiệm với việc gửi một lô gồm 35 chiếc Speedmaster Professional vào không gian. Lần này các chiếc đồng hồ sẽ lưu hành trên MIR trọn một năm. Trong suốt 365 ngày đầy cam go, chúng thật sự phải chịu đựng điều kiện khắc nghiệt của môi trường ngoài không gian. Khi trở lại trái đất vào tháng 7 năm 1994, mỗi chiếc đồng hồ đều được kiểm tra và xác nhận vẫn duy trì trạng thái hoạt động hoàn hảo. Mặt lưng của những chiếc đồng hồ này ngay lập tức được Omega khắc dòng chữ “365 DAYS ON BOARD SPACE STATION MIR – JULY 1993 – JULY 1994” trước khi được đưa ra bán cho công chúng.

Trong 35 chiếc Speedmaster MIR đó, có hai nhóm chính: 28 mẫu bằng thép không gỉ và 7 mẫu bằng vàng kim. Phiên bản thép không gỉ bao gồm 18 chiếc có dây đeo kim loại (ref. ST 345.0022.105) và 10 chiếc đi kèm dây da (ref. ST 145.0022.105.1), trong khi mẫu vàng gồm 5 chiếc dây da (ref. BA 145.0052.035A) và 2 chiếc dây đeo vàng (ref. BA 345.0052.035). Những mẫu vỏ thép được trang bị bộ máy calibre 861 tiêu chuẩn của thương hiệu lúc bấy giờ, riêng phiên bản vỏ vàng sử dụng bộ máy calibre 863 với phần hoàn thiện cao cấp hơn.

Một trong năm chiếc đồng hồ vàng đi kèm dây da được đánh số 2 trong 7, sẽ xuất hiện tại buổi đấu giá Phillips New York Watch Auction: XII sắp tới.

Mặc dù thông số kỹ thuật của chúng tương đồng với các mẫu Speedmaster Professional sản xuất hàng loạt, nhưng những chiếc đồng hồ MIR này đã trở nên huyền thoại nhờ vào lịch sử “bay vào không gian” độc đáo. Mỗi chiếc đều được đóng gói cẩn thận trong một bộ sản phẩm đặc biệt, gồm hộp đựng bọc da hình quyển sách, hộp đựng bằng nhôm, cuốn sách Moonwatch và băng VHS ghi lại hành trình MIR. Dĩ nhiên, đi kèm đó là giấy chứng nhận xác nhận chuyến hành trình một năm của chúng trên không gian.

Chiếc Omega Speedmaster MIR bằng vàng kim này được đưa lên sàn đấu giá lần đầu và lưu giữ trong tình trạng xuất sắc. Vỏ đồng hồ nguyên vẹn và những đường khắc sắc nét, dễ đọc càng khẳng định ý nghĩa của nó như một dấu mốc quan trọng trong lịch sử khám phá không gian.

Đến từ một bộ sưu tập tư nhân danh giá, các nghiên cứu của chúng tôi cho thấy đây là chiếc mẫu vàng thứ tư lần đầu xuất hiện trên đấu giá công khai. Đây cũng chính là mẫu được chụp hình và ghi vào cuốn sách Speedmaster “Moonwatch Only” nổi tiếng năm 2014. Chiếc đồng hồ còn đi kèm với các thư từ in ấn từ Omega xác nhận giao dịch mua bán diễn ra vào ngày 25/08/1995 và quá trình giao hàng tới Đức. Đây là lô hàng số 17 trong buổi đấu giá Phillips New York Watch Auction: XII, với mức giá ước tính từ 50.000 đến 100.000 USD.

Trước đó, Phillips đã bán hai mẫu MIR bằng thép không gỉ đeo dây kim loại (theo hai phiên bản như đã ghi nhận), trong đó mẫu gần đây nhất đạt mức giá 100.800 CHF tại Geneva Watch Auction: XVI vào tháng 11 năm 2022. Mẫu Speedmaster MIR bằng vàng gần đây nhất xuất hiện tại đấu giá đã được bán với mức giá 312.500 CHF vào tháng 5 năm 2022 (dành cho phiên bản dây da).