Nếu chiếc đồng hồ của bạn vẫn đang hoạt động bình thường, có lẽ bạn sẽ ít khi lưu ý đến sự hiện diện của nó, vì vốn dĩ cỗ máy ấy đã đồng hành cùng bạn trong khá nhiều năm và bạn chỉ liếc nhìn qua để xem giờ. Kể cả khi đó là một tạo phẩm quyến rũ như chiếc Ref. 5270 mặt số màu xanh hay hấp dẫn như Ref. 5905, chắc chắn bạn cũng sẽ không đủ kiên trì để nhìn chằm chằm vào chúng cả ngày.

Nhưng cá nhân tôi cho rằng, đã là một người chơi đồng hồ cơ, hẳn ai cũng biết rằng có rất nhiều chi tiết phức tạp ẩn bên dưới mặt số đó để giữ cho đồng hồ vận hành, đáng tiếc ít ai trong số họ nghĩ đến chúng cho đến khi đồng hồ vận hành không chính xác một cách đáng báo động hay tồi tệ hơn là hoàn toàn không hoạt động. Đó là lúc bạn sẽ “được trải nghiệm” một phần rất cơ bản trong thú vui sưu tầm đồng hồ: Bảo dưỡng. Hoàn toàn không sai khi nói rằng hành trình chơi đồng hồ của bạn sẽ tiến lên một tầm cao mới ngay từ lần đầu tiên bảo dưỡng “báu vật” của mình.

Tuy nhiên, có một sự thật phũ phàng rằng, việc bảo dưỡng đồng hồ lại thường bị các tay chơi bỏ qua, trong khi họ lại thực hiện điều đó định kỳ cho chiếc ô tô hay thậm chí là máy điều hòa. Không rõ vì vấn đề gì, nhưng chúng tôi nhớ rất rõ một điều rằng, cộng đồng chơi đồng hồ thường có một suy nghĩ “nếu đồng hồ vẫn hoạt động bình thường thì không cần phải bảo dưỡng”. Rõ ràng, đồng hồ nói chung là những cỗ máy cơ khí bền bỉ và có thể vận hành liên tục, nhưng chúng tôi cần nhấn mạnh lần nữa “chúng rất cần được bảo dưỡng định kỳ” ngay cả khi đó là một bộ máy thạch anh.

Điển hình có thể nói đến mẫu Patek Philippe Twenty~4, một tạo phẩm tuyệt vời do chính “Vị vua thành Geneva” thiết kế và sản xuất, nhưng pin lại được cung cấp bởi một bên thứ 3. Nói cách khác, hãy nhớ thay pin thường xuyên, ngay cả khi chiếc đồng hồ vẫn đang ổn định. Theo các kỹ thuật viên, pin bị rò rỉ là nguyên nhân chính khiến đồng hồ quartz hư hỏng nặng nề, đến mức không thể phục hồi. Đó đơn giản là tất cả những gì chúng ta cần nói về khâu bảo dưỡng đồng hồ thạch anh, riêng đồng hồ cơ lại cần bảo dưỡng nhiều hơn, chi tiết hơn vì về mặt lý thuyết, chúng thực sự có thể hoạt động mãi mãi.

Tất cả đều cần bảo dưỡng

Ý tưởng “chiếc đồng hồ là vật truyền qua nhiều thế hệ” đặc biệt quan trọng đối với Patek Philippe. Do đó, thương hiệu đã mời chúng tôi giới đến tham quan một số cơ sở bảo dưỡng của họ tại Singapore, trong số đó có Geneva Master Time – Công ty đại diện của Patek Philippe tại quốc gia này, nơi chịu trách nhiệm phần lớn hoạt động bảo dưỡng của thương hiệu tại cơ sở Wheelock Place rộng 380m2.

Ít ai biết rằng khâu bảo dưỡng là một trong những trụ cột chính của thương hiệu (giá trị kinh doanh của Patek Philippe), vì vậy việc chăm sóc đồng hồ đã bán ra thị trường được họ thực hiện rất nghiêm túc với quy trình kiểm soát – thẩm định vô cùng nghiêm ngặt. Hàng năm, có đến 60.000 chiếc đồng hồ do Patek Philippe sản xuất tìm đến các trung tâm dịch vụ để săn sóc đặc biệt. Trong thời điểm hiện tại khi nhu cầu vượt xa nguồn cung, đây là một suy nghĩ nghiêm túc, có thể bạn nghĩ rằng đó là điều hiển nhiên, nhưng có rất nhiều thương hiệu gây thất vọng vì dịch vụ hậu mãi của họ – thứ mà chúng tôi không tiện nhắc đến trong khuôn khổ bài viết này.

Kế đến, chúng tôi cũng bỏ qua lịch sử về Trung tâm Dịch vụ Patek Philippe trong phần này. Điều quan trọng cần hiểu ở đây, là việc bảo dưỡng phải thực hiện bởi các chuyên gia có tay nghề cao, tỉ mỉ và tốn rất nhiều công sức. Ví dụ, Patek Philippe từng chia sẻ rằng họ cần ít nhất 200 giờ để bảo dưỡng một mẫu đồng hồ cơ bản nhất – khoảng thời gian ấy bao gồm tất cả hạng mục. Đồng nghĩa, những tạo phẩm tích hợp nhiều chức năng sẽ tốn nhiều thời gian hơn, hay thậm chí có thể cần đến nhiều kỹ thuật chuyên môn hơn so với phòng ban hiện có tại trung tâm dịch vụ ở khu vực.

Chẳng hạn, Patek Philippe phải gửi những mẫu đồng hồ điểm chuông, Advanced Research hay những bộ máy complication về xưởng chế tác ở Geneva để bảo dưỡng. Ngoài ra, đồng hồ được sản xuất vào thập niên 1960 trở về trước, hay hay bất kỳ phiên bản nào đòi hỏi kỹ thuật chuyên dụng khác cũng được gửi trở lại Geneva.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ chỉ nói về những chiếc đồng hồ đang bảo dưỡng tại cơ sở Wheelock, từ loại chỉ báo thời gian tiêu chuẩn cho đến đồng hồ bấm giờ lên dây cót thủ công, hay lịch vạn niên và cả đồng hồ thạch anh.

Như đã đề cập trước đó, tất cả đều cần được bảo dưỡng đúng quy trình. Đầu tiên, sau khi nhận đồng hồ, bốn Chuyên gia kỹ thuật chính sẽ tiến hành một loạt quy trình bao gồm: chẩn đoán, thay pin (nếu có), điều chỉnh dây đeo (đối với cả dây kim loại hoặc dây đeo da); trích xuất thông tin từ kho lưu trữ (Patek Philippe đều lưu lại hồ sơ về tất cả thiết kế được sản xuất từ năm 1839); điều chỉnh đồng hồ. Rõ ràng, nếu chẩn đoán không chỉ ra một vấn đề cụ thể, thì sẽ không cần đến bất cứ sự can thiệp nào (ví dụ: bạn chỉ gửi đồng hồ đến để đánh bóng bộ vỏ, nhưng việc chẩn đoán tình trạng tổng thể vẫn sẽ được đội ngũ kỹ thuật viên thực hiện).

Tất cả những gì bạn cần

Gói dịch vụ đầy đủ khi bảo dưỡng bao gồm những hạng mục sau: tháo rời hoàn toàn và kiểm tra chi tiết từng bộ phận; thay thế các bộ phận bị hao mòn; làm sạch, lắp ráp, bôi trơn và hiệu chỉnh bộ máy; điều chỉnh mặt số và kim đồng hồ; kiểm tra khả năng chống nước bằng thiết bị chuyên dụng; kiểm tra kháng từ tính; hoàn thành quá trình thử nghiệm và kiểm định chất lượng sau bảo dưỡng. Một lần nữa, kỹ thuật viên sẽ sửa chữa nếu cần thiết và không phải là điều tất yếu. Tương tự, việc đánh bóng chỉ được thực hiện nếu chủ nhân yêu cầu. Qua đó, có thể thấy rõ Patek Philippe muốn chúng ta biết rằng mối quan tâm hàng đầu của những người thợ là khả năng hoạt động của chiếc đồng hồ chứ không phải tính thẩm mỹ.

Tất nhiên, những bộ máy có độ phức tạp khác nhau nên Patek Philippe đã chia làm nhiều hạng mục cụ thể, phù hợp để bảo dưỡng các bộ máy tự động đơn giản với khoảng 150 bộ phận. Tháo lắp và kiểm tra linh kiện (2,5 giờ); lắp ráp và bôi trơn (2,5 giờ); hiệu chỉnh bộ máy (1,5 giờ); và lắp ráp vào vỏ (30 phút). Chúng tôi đã thử chạm tay vào từng công đoạn, ngoại trừ khâu lắp ráp vào vỏ. Có thể tự tin nói rằng những thao tác trên đã chiếm mất một ngày dài của các chuyên viên, nhưng đó chưa bao gồm quy trình đề cập ở khâu chẩn đoán v.v…, cũng như việc xác định và thay thế một vài chi tiết quan trọng.

Ngoài ra, chúng tôi còn được nghe hướng dẫn lắp ráp từ những người thợ tại trung tâm. Nếu cần hướng dẫn chi tiết, có minh họa hoặc hơn thế, thì sẽ mất nhiều thời gian hơn, chưa kể đến việc quá trình bảo dưỡng sẽ không thể hoàn thành nếu thiếu sự hướng dẫn trên. Có một sự thật là: những bộ máy mà chúng tôi được trực tiếp thử nghiệm tại trung tâm đều không thuộc Patek Philippe – điều tất nhiên, mà chỉ là các bộ máy cơ của đồng hồ bỏ túi Unitas.

Quy trình đánh bóng

Mặc dù khâu lắp ráp và tháo rời bộ máy, cũng như tra dầu bôi trơn cho chúng là điểm nổi bật trong chuyến tham quan, nhưng chúng tôi ấn tượng nhất với quy trình đánh bóng. Việc chăm sóc bộ vỏ đồng hồ ở trung tâm do hai chuyên gia có hơn 20 năm kinh nghiệm phụ trách, công việc này luôn được thực hiện hoàn toàn thủ công và mất nhiều thời gian để hoàn tất. Một chiếc vỏ bằng vàng cần đến 1,5 giờ để đánh bóng, một bộ dây đeo kim loại tương tự mất tới 2 giờ, riêng vỏ từ chất liệu bạch kim sẽ cần tới 4 giờ.

Thật thích hợp để kép lại phần cảm nhận của chúng tôi bằng lời giải thích về tầm quan trọng của dịch vụ khách hàng từ Thierry Stern – Chủ tịch Patek Philippe: “Chúng tôi tin rằng tại một cơ sở sản xuất do gia đình điều hành, bí quyết bảo dưỡng, sửa chữa và phục hồi đồng hồ cũng quan trọng như năng lực chế tạo những chiếc đồng hồ mới. Vì lý do đó, chúng tôi rất tập trung để việc này được thực hiện độc quyền bởi những người thợ do chính Patek Philippe trực tiếp đào tạo và chứng nhận”. Nói tóm lại, hành trình của bạn với chiếc đồng hồ chỉ mới bắt đầu khi bạn sở hữu nó, phần còn lại là mối quan hệ cả đời bạn, sẽ do con cái của bạn gánh vác.

Dịch vụ chuyên nghiệp

Trung tâm Dịch vụ Patek Philippe ở Singapore là một trong số ít cơ sở tương tự trên Thế giới, trong khi đó Patek Philippe cũng đang tiêu chuẩn hóa những trung tâm dịch vụ khác của mình, một trong số đó do các đối tác cùng nhà bán lẻ điều hành. Được biết, hiện có các trung tâm dịch vụ do thương hiệu quản lý ở Hoa Kỳ, Đức, Pháp, Trung Quốc, Hong Kong, Đài Loan, Nhật Bản và Bangkok, tất nhiên là ngoài một số trung tâm ở Singapore và Geneva. Các địa điểm này đóng vai trò là trung tâm dịch vụ ở vùng lãnh thổ và các vùng lân cận.

Trung tâm dịch vụ ở Singapore được mở rộng lần cuối vào năm 2015, trong khi trung tâm ở Bangkok được mở rộng trong năm 2022. Tầm nhìn của mỗi trung tâm chính là “đảm bảo dịch vụ xuất sắc nhất cho mọi khách hàng từ bất cứ đâu trên thế giới khi sở hữu đồng hồ được sản xuất từ năm 1839”, theo trích dẫn từ tuyên bố chính thức của Patek Philippe. Đây là một tầm nhìn cao quý và đầy tham vọng, đặc biệt trung tâm dịch vụ này rất giống một phiên bản thu nhỏ của xưởng chế tác thương hiệu. Điều này góp phần tạo nên điểm khác biệt của trung tâm dịch vụ ở Singapore.

Là một trong bốn địa điểm duy nhất trên thế giới được “Vị vua thành Geneva” chọn làm Học viện Patek Philippe, cơ sở ở Singapore cung cấp chương trình đào tạo cho thợ chế tác, kỹ thuật viên cùng các chuyên gia. Bao gồm một khóa học nghề sản xuất đồng hồ hoàn chỉnh kéo dài 2 năm, với học kỳ cuối diễn ra ở Geneva – nơi những học viên tự chế tạo chiếc đồng hồ của riêng mình. Trong chương trình học, họ cũng sẽ được đào tạo cách làm các công cụ phù hợp dành riêng cho bản thân, theo truyền thống ngành đồng hồ Thụy Sĩ. Năm nay, có 5 học viên đã tốt nghiệp chương trình đào tạo, trong đó có 2 người ở Singapore, 3 người ở học viện Patek Philippe khác ở Geneva, New York và Thượng Hải, Trung Quốc.

Những con số ấn tượng

Tổng diện tích 380m2.

21 chuyên gia và thợ sửa đồng hồ thành thạo, đại diện cho bốn ngành nghề kỹ thuật chính.

Bốn quản trị viên hỗ trợ đội kỹ thuật.

Bốn cố vấn dịch vụ luôn thể hiệu sự tận tâm với các khách hàng.

Hơn 30 quy trình bảo dưỡng tiêu chuẩn cho mỗi chiếc đồng hồ.

Ít nhất 200 giờ để bảo dưỡng đồng hồ.

Hơn 4.200 chiếc đồng hồ được bảo dưỡng mỗi năm.

Bài Ashok Soman

Chuyển ngữ Vincent Pham