Sự ra đời của dòng đồng hồ điểm chuông 

Không đơn thuần chỉ là một cỗ máy đo thời gian. Từ lâu, đồng hồ điểm chuông đã được ví như một kiệt tác cơ khí với độ chính xác gần như hoàn hảo và sự tinh vi trong phương pháp hoàn thiện.

Từ xa xưa, vào thời điểm những chiếc đồng hồ treo tường và đồng hồ để bàn là công cụ duy nhất có khả năng mang lại cho con người khái niệm về thời gian, việc xem giờ đã tồn tại ở dạng âm thanh. Vì vậy, không ít tay chơi thường ví von rằng đồng hồ điểm chuông là một chiếc “đồng hồ để bàn đeo tay” hay clock-watch”.

Ngoài ra, theo một tạp chí chuyên trách về đồng hồ, sự ra đời của đồng hồ điểm chuông bắt nguồn từ việc các nhà chế tác phát hiện rằng những tháp chuông đồng hồ có thể giúp mọi người nhận biết được giờ giấc ngay cả khi không nhìn vào mặt đồng hồ do trời tối hoặc những ngày sương mù dày đặc.

Thực chất, gần như tất cả những chiếc đồng hồ xuất hiện lần đầu tiên trên thế giới đều được trang bị cơ cấu điểm chuông, và những chiếc đồng hồ điểm chuông để bàn (hour-striking clock) hay những chiếc đồng hồ báo thức (alarm watch) đã xuất hiện vào cuối thế kỷ 15 và đầu thế kỷ 16.

Theo các ghi chép, vào thế kỷ 17 tại Anh quốc xuất hiện hai nhà phát minh thiên tài là Edward Barlow – một một tu sĩ và Daniel Quare – nhà chế tác đồng hồ nổi tiếng. Cả hai gần như đã cùng lúc phát minh ra cơ chế lặp “repeating” và đều đăng ký bằng sáng chế. Tuy nhiên, vua James II đã trao bằng sáng chế cho Quare vào năm 1687 vì tính thực tiễn và sự hiệu quả hơn hẳn so với phát minh của Barlow.

Mặc dù cùng là cơ chế điểm chuông theo phút, nhưng phát minh của Barlow cần kích hoạt thông qua hai bộ phận (một để báo giờ và một để báo ¼ giờ), trong khi phát minh của Quare chỉ cần một bộ phận để phục vụ cho cả tính năng điểm chuông theo giờ lẫn 1/4 giờ.

Nhưng mãi đến năm 1710, cuộc cách mạng trong làng đồng hồ điểm chuông mới thật sự bùng nổ khi Samuel Watson giới thiệu cơ chế điểm chuông có độ chính xác lên đến 5 phút. Trước đó, những chiếc đồng hồ điểm chuông thường có sai số đến tận 15 phút.

Chưa dừng lại ở đó, vào năm 1741 một người Pháp có tên Antonie Thiout đã khiến giới mộ điệu phải ngỡ ngàng khi giới thiệu cơ chế điểm chuông chính xác đến từng phút. Và đến hơn 50 năm sau đó, những nhà chế tác đồng hồ lại đặt ra câu hỏi rằng: “Những cỗ máy thời gian hoạt động tương ứng với cơ chế này sẽ trông như thế nào?”.

Có lẽ tất cả các nghiên cứu và bằng sáng chế trên sẽ là con số “0” nếu không có phát minh của nhà nghiên cứu và chế tác đồng hồ Thomas Mudge. Theo đó, để kích hoạt cơ chế điểm chuông trên đồng hồ đeo tay, ta chỉ việc ấn vào lẫy trượt (được phát minh bởi Thomas Mudge) được lắp trên đai vỏ đồng hồ.

Thông thường, các nghệ nhân sẽ trang bị cho một chiếc đồng hồ điểm chuông ít nhất hai chiếc cồng, một chiếc có âm vực cao và chiếc còn lại có âm vực thấp. Chẳng hạn với khung giờ 2:35, đồng hồ sẽ gõ hai tiếng chuông có âm vực cao (mỗi lần điểm sẽ tính là một giờ). Kế đó là 2 hợp âm của âm vực cao kết hợp cùng âm vực thấp (mỗi lần gõ như vậy tương đương với 15 phút). Cuối cùng là năm nhịp gõ âm vực cao (mỗi tiếng gõ tương đương với một phút).

Sự mê hoặc của đồng hồ điểm chuông Patek Philippe

Hoàn toàn không quá lời khi nói rằng, đồng hồ điểm chuông và cơ chế điểm chuông theo phút (minute repeater) là một trong ba thế mạnh trụ cột của Patek Philippe. Có thể nói rằng trong lịch sử của ngành chế tác đồng hồ, Patek Philippe là thương hiệu tiên phong ứng dụng cơ chế điểm chuông vào những sáng tạo của mình.

Những mẫu đồng hồ điểm chuông đầu tiên của Patek Philippe đã được ra mắt từ năm 1845, khi các nhà chế tác khác đang mải mê theo đuổi các tính năng như chronograph, lịch năm (annual calendar), lịch vạn niên (perpetual calendar) và tourbillon…

Chính yếu tố này đã đưa dòng đồng hồ điểm chuông của Patek Philippe đến với vị thế cao nhất trong lòng các nhà sưu tập – chứ không phải một tạo tác của bất kỳ nhà chế tác đồng hồ nào khác. Những phiên bản đồng hồ điểm chuông Patek Philippe như Ref. 3939A, 5016A và 5208T đã không ngừng xác lập kỷ lục mới trong các phiên đấu giá diễn ra vào các năm 2011, 2015 và 2017, đây là bằng chứng rõ nét nhất về điều này. Nhưng ấn tượng nhất, phải kể đến chiếc đồng hồ điểm chuông Henry Graves đạt mức giá gõ búa lên đến 24 triệu Franc Thụy Sĩ vào năm 2014.

Vậy nên, khi bạn hỏi những nhà sưu tập sành sỏi, hoặc những connoisseur đích thực rằng đâu là mẫu đồng hồ đầu tiên và cuối cùng họ muốn sở hữu, chắc chắn họ sẽ trả lời bạn đó là một chiếc đồng hồ điểm chuông Patek Philippe.

Nhưng để làm được điều này hoàn toàn không phải là điều dễ dàng. Việc chế tạo – hoàn thiện một chiếc đồng hồ điểm chuông đòi hỏi các thương hiệu phải có cho mình những nguồn lực khổng lồ và sự đầu tư nghiêm túc trong việc nghiên cứu và tài trợ nghiên cứu cho các nhà chế tác đồng hồ độc lập.

Hiện nay, tại Thụy Sĩ chỉ có khoảng 5 – 6 Maison có thể sản xuất đồng hồ điểm chuông hoạt động bền bỉ, và Patek Philippe tự hào là thương hiệu dẫn đầu trong nhóm các nhà sản xuất đồng hồ điểm chuông này. Theo Laurent Junod – giám đốc kỹ thuật của Patek Philippe, số nghệ nhân có thể chế tác những chiếc đồng hồ điểm chuông trên toàn Thụy Sỹ chỉ có khoảng 50 người và số nhân lực phục vụ cho Patek Philippe đã chiếm khoảng 1/3 trong số đó.

Đồng hồ điểm chuông Vacheron Constantin: Tuyệt tác trên cổ tay

Đứng vị trí thứ 2 trong thế giới đồng hồ điểm chuông hàng đầu Thụy Sỹ chính là Vacheron Constantin – một gương mặt thuộc bộ Tam Thánh (Holy Trinity). Trên thực tế, thương hiệu này cũng được biết đến với bề dày lịch sử chế tác đồng hồ điểm chuông bỏ túi lâu đời không thua kém bất kỳ thương hiệu nào.

Chiếc đồng hồ điểm chuông đầu tiên của Vacheron Constantin được giới thiệu từ những năm 1806, và tự hào là nhà đi tiên phong trong việc đặt ra những cột mốc thách thức những tên tuổi danh tiếng nhất của ngành chế tác đồng hồ bằng động thái ra mắt mẫu đồng hồ điểm chuông siêu mỏng vào năm 1941, ra mắt bộ máy điểm chuông mỏng nhất thế giới lần đầu tiên vào năm 1992.

Tới năm 2013, hãng một lần nữa lập kỷ lục khi giới thiệu mẫu đồng hồ điểm chuông Patrimony Contemporaine Ultra-Thin Calibre 1731 với độ dày chỉ 8.09mm. Đây là chiếc đồng hồ điểm chuông với bộ máy cơ mỏng nhất thế giới và là chiếc đồng hồ mỏng thứ 5 thế giới (bao gồm cả các mẫu không có cơ chế phức tạp).

Đây là một bộ sưu tập thể hiện rõ rệt  kỹ thuật chế tác đỉnh cao của thương hiệu đồng hồ 260 tuổi này. Các phương pháp được ứng dụng để hoàn thiện gồm nghệ thuật chạm khắc, kỹ thuật tạo hình tiểu họa champlevé technique.

Được biết, chỉ riêng mặt số của chiếc đồng hồ này đã cần đến hơn 60 giờ để hoàn thiện. Để làm được việc này, người thợ sẽ sử dụng phương pháp điêu khắc thủ công trên bề mặt vàng nguyên khối để tạo ra các vách ngăn, phân chia tỷ lệ các họa tiết rõ ràng. Sau đó là quá trình tráng men và nung nhiệt.

Trung bình một mặt số bao gồm ít nhất từ 12 – 15 lớp men nung để tạo ra những sắc màu đúng với ý muốn của nghệ nhân. Thách thức lớn nhất trong công đoạn này là khả điều tiết nhiệt lượng năng để đảm bảo các lớp men không bị nứt vỡ và màu sắc phải đạt đến độ chín muồi. Mỗi lớp màu lại đòi hỏi mức nhiệt độ khác nhau.

Những tiếng chuông vang vọng

Nhưng đó chỉ là bề nổi của bộ sưu tập này. Bên dưới mặt số vô cùng cầu kỳ là những thách thức cực kỳ lớn mà chỉ những chuyên gia kỳ cựu nhất mới có thể đương đầu. Đó là một cỗ máy được cấu thành bởi hơn 471 chi tiết, với những chi tiết nhỏ và mảnh nhất có thể so sánh ngang với độ dày của một sợi tóc. Tất cả sẽ cùng vận hành ở tần số tần số 2.5Hz, tạo nên một cỗ máy với mức năng lượng dự trữ lên đến 58 giờ.

Riêng về cơ chế điểm chuông, bộ sưu tập đỉnh cao này không chỉ dừng lại ở giới hạn chỉ thời gian chính xác đến từng giây bằng những thanh âm du dương, kiều diễm. Thậm chí, Vacheron Constantin còn đảm bảo thanh âm điểm chuông của mỗi chiếc đồng hồ sẽ là điều đặc biệt và duy nhất trên thế giới.

Đặc biệt, hãng cũng đã cộng tác cùng Abbey Road Studios để ghi lại các thanh âm của mỗi mẫu đồng hồ trong bộ sưu tập này. Như chúng ta đều biết, Abbey Road Studios là phòng thu âm với độ chuẩn xác hàng đầu thế giới – đơn vị này tự hào bắt tay cùng những tên tuổi lừng danh trong làng âm nhạc thế giới như The Beatles, Adele và Oasis để cho ra đời những tác phẩm âm nhạc kinh điển.