News

WOW’s Lab: Đồng hồ bị nhiễm từ là gì và làm sao để khắc phục?

Hãy thử tưởng tượng (hoặc nhớ lại nếu sự cố này đã xảy ra trước đây), đột nhiên đồng hồ của bạn chạy nhanh 10 phút, hoặc chậm 10 phút. Hay trường hợp xấu nhất, nó đột ngột ngừng hẳn, dù bạn đã lên dây cót đầy đủ.

May 03, 2020 | By Hai Yen Ho

Chuyện gì đã xảy ra? Có thể vấn đề đến từ chiếc điện thoại thông minh bạn đang cầm trên tay. Trên thực tế, việc đụng chạm giữa các thiết bị công nghệ cao hoàn toàn có thể gây ảnh hưởng đến đồng hồ. Khi tiếp xúc gần, nam châm bên trong các thiết bị điện tử có thể ảnh hưởng đáng kể đến độ chính xác của đồng hồ. Và dù cho việc bị nhiễm từ không phải là vấn đề mới với đồng hồ cơ, nhưng nó vẫn mang đến nhiều hậu quả tiềm ẩn.

“Giờ đây, chúng ta đang sống giữa mức độ từ trường cao nhất từ trước đến nay,” Stefan Ihnen, Phó Giám đốc bộ phận Kỹ thuật, nghiên cứu và phát triển tại IWC Schaffhausen, cho biết. Theo anh, danh sách nguyên nhân gây ra hiện tượng này không chỉ bao gồm điện thoại thông minh và máy tính bảng, mà còn đến từ túi xách, món đồ thường được gắn nam châm trong khóa cài.

Bên cạnh đó, “hung thủ” còn có thể là nhiều vật dụng hàng ngày khác như máy sấy tóc, móc khóa trên một số loại dây chuyền và vòng đeo tay, hay từ tính từ chiếc giỏ đựng trái cây đang nằm trên cánh cửa tủ lạnh.

Ở mức độ cao hơn, từ tính còn có thể đến từ các thiết bị chuyên dụng như máy MRI y tế và máy quét an ninh sân bay. “Ngày nay, mọi thứ đều có mức độ từ tính cao, ngay cả những sản phẩm phát ra âm thanh, hi-fi, loa trên máy tính,” Justin Koullapis, đồng sở hữu Watch Club và đồng thời là biên tạp viên kỹ thuật của tờ The Horological Journal, cho biết.

Nhiễm từ là một vấn đề đặc biệt đối với đồng hồ cơ, vì nó có thể khiến một số bộ phận thiết yếu như bánh xe cân bằng và dây tóc dính vào nhau và ảnh hưởng đến độ chính xác trong việc đo thời gian. Nhưng đồng hồ thạch anh cũng có thể bị ảnh hưởng, vì chúng thường có kim bằng thép – vốn khá nhạy cảm với nam châm.

Hầu hết những ai chơi đồng hồ đều biết hiện tượng này, song dù đã cẩn thận đến mấy, đôi khi chúng ta vẫn vô tình có những hành động nhỏ nhưng gây hại đến đồng hồ: chỉ cần một đêm để đồng hồ trên điện thoại, hoặc đơn giản là đưa cổ tay lại quá gần chiếc túi xách có khóa đính nam châm của bạn gái, đã khiến cho đồng hồ bị ảnh hưởng đáng kể.

Nhìn chung, việc tiếp xúc càng gần thì đồng hồ càng dễ bị nhiễm từ. Theo ông Koullapis, “Ta càng đi xa khỏi nguồn từ, hiệu ứng này càng giảm.” Vì thế, việc đi qua cổng an ninh sân bay có thể không làm ảnh hưởng đến đồng hồ bạn đang đeo, nhưng việc đưa tay qua máy quét lại có kết hệ quả hoàn toàn khác.

Tuy nhiên, nhiều người lại không biết điều này. “Họ thường chỉ biết về việc bị nhiễm từ cho đến khi hiện tượng này xảy ra với họ,” Ruediger Albers, chủ tịch hoạt động tại Mỹ của Wempe, nhà bán lẻ đồng hồ và trang sức có trụ sở tại Hamburg, Đức cho biết. “Họ đều phản ánh những triệu chứng tương tự: rằng chiếc đồng hồ đột nhiên chạy chậm đi, nhanh lên hay dừng hẳn, mà không hề bị rơi hay va đập vào đâu đó.”

Như vậy, làm thế nào để biết được đồng hồ của bạn có bị nhiễm từ hay không? Cách đơn giản nhất là hãy đưa nó lại gần một chiếc la bàn. Nếu kim la bàn di chuyển, khả năng cao là đồng hồ của bạn đã bị nhiễm từ. Nhưng đừng lo lắng quá. Tình trạng này chỉ xảy ra tạm thời và có thể dễ dàng khắc phục với vài dụng cụ thích hợp.

Theo Rachel Felder từ tờ New York Times, hầu hết các cơ sở sửa chữa đồng hồ đều có máy khử từ, và chỉ tốn vài phút để loại bỏ từ trường đồng hồ bằng cách nhanh chóng đưa dòng điện qua. Dịch vụ này có thể được thực hiện miễn phí tại một vài cửa hàng nhất định. Còn nếu không, bạn hoàn toàn có thể mua online chiếc máy ấy với giá khá rẻ: chưa đến 20USD.

Máy khử từ tính cho đồng hồ

Tuy nhiên, với nhiều mẫu đồng hồ nhất định, bạn thậm chí còn không phải lo lắng gì về điều này, vì từ nhiều thập kỷ trước, các hãng đã bắt đầu cung cấp những chiếc đồng hồ được thiết kế để chống lại từ trường.

Một trong những sản phẩm nổi tiếng nhất là Rolex Oyster Perpetual Milgauss được giới thiệu vào năm 1956, được cho là có khả năng chống lại từ tính lên tới 1.000 gauss. Năm 1957, Omega cũng giới thiệu Railmaster, với khả năng chống từ tương đương. Mức độ này giúp chiếc đồng hồ được bảo vệ khỏi hầu hết các tác nhân gây nhiễm từ thông thường, nhưng với những thiết bị hiện đại như máy MRI (có thể phát ra từ trường 30.000 gauss), khả năng này cần được nâng cấp hơn.

Alpine, thương hiệu Thụy Sĩ đã sản xuất ra đồng hồ chống từ từ những năm 1930, gần đây cũng ra mắt chiếc Alpiner 4 vào năm 2016, cam kết có khả năng chống lại mức từ trường được tạo ra bởi khoảng 40 loa âm thanh nổi đang phát ra gần đó.

Cả IWC và Jaeger-LeCoultre cũng đã cung cấp trên thị trường nhiều loại đồng hồ chống từ tính kể từ thời Thế chiến II, chủ yếu được bán cho các phi công. Series Top Gun mới nhất của IWC được ra mắt vào năm ngoái cũng có khả năng chống từ hơn 600 gauss. Trong tương lai, thương hiệu sẽ ra mắt nhiều chiếc đồng hồ với khả năng kháng từ cao hơn, để phục vụ tốt hơn trong cuộc sống hiện tại, khi chúng ta bị vây quanh bởi rất nhiều thiết bị từ tính.

Các thương hiệu thường chế tạo đồng hồ chống từ theo hai cách: sử dụng các vật liệu như silicon không mang lại từ tính, hoặc bọc bộ máy trong lớp vỏ kim loại mềm. Nhiều thương hiệu đã phát triển các phiên bản vật liệu chống từ tính của riêng họ – chủ yếu là hợp kim silicon – như Silinvar do Rolex, Patek Philippe, Tập đoàn Swatch (sở hữu Omega) và nhóm nghiên cứu CSEM của Thụy Sĩ cùng nhau chế tạo.

Trong khi đó, vỏ kim loại mềm sẽ đóng vai trò như chiếc lồng Faraday, có thể đưa từ tính ra khỏi bộ máy. “Nếu bạn muốn một chiếc đồng hồ thanh lịch mỏng manh chống từ tính thì hơi khó, nhưng với kiểu đồng hồ có nguồn gốc quân đội mà chúng tôi đang cố gắng thực hiện thì sẽ dễ hơn nhiều,” Nick English, đồng sáng lập thương hiệu đồng hồ Anh Bremont cho biết. Bộ sưu tập Martin-Baker của thương hiệu có các bộ máy được bọc trong lớp cao su và bên ngoài là lớp dày kim loại mềm đóng vai trò như lồng Faraday.

Những chiếc đồng hồ như thế đòi hỏi được làm từ vỏ nguyên khối. Raynald Aeschlimann, chủ tịch và giám đốc điều hành của Omega, cho biết: “Nếu bạn muốn có chiếc lồng Faraday, bạn cần có phần nắp lưng đặc và không thể khoe ra bộ máy bên trong được.” Vào năm 2013, thương hiệu đã giới thiệu một phiên bản chống từ tính của Seamaster Aqua Terra, tuy không đưa bộ máy vào “lồng” nhưng vẫn có khả năng chống từ lên đến 15.000 gauss. Lý do cho sự ra đời này là vài năm trước đó, những người đứng đầu nhận ra là có đến 40 phần trăm các yêu cầu dịch vụ của nó liên quan đến đồng hồ bị nhiễm từ.

Vào năm 2015, thương hiệu đã giới thiệu một quy trình thử nghiệm tám bước cho một số chức năng, bao gồm khả năng chống từ tính. Nhiều chiếc đã vượt qua thử nghiệm đó và được công nhận bởi Viện Đo lường Liên bang ở Thụy Sĩ, đồng thời được bán trên thị trường dưới dạng đồng hồ kháng từ.

Như vậy, với trình độ kỹ thuật liên tục được nâng cao, giờ đây, chúng ta không cần quá lo lắng về việc đồng hồ bị nhiễm từ, để hoàn hoàn tận hưởng chiếc đồng hồ hiện tại và sẵn sàng đón nhận nhiều phiên bản với khả năng kháng từ cực cao trong tương lai.


 
Back to top